Wat zijn de oorzaken van tinnitus?

In de meeste gevallen kan geen specifieke oorzaak worden aangetoond. Bekende oorzaken kunnen grofweg worden ingedeeld in verschillende categorieën:

1. Gehoorverlies en gehoorschade (belangrijkste oorzaak) Gehoorverlies is veruit de meest voorkomende oorzaak van tinnitus. Bij mensen met gehoorverlies komt tinnitus voor in 30% van de gevallen, en bij ernstig slechthorenden heeft zelfs 70% er last van^[1].

Hoe ontstaat tinnitus door gehoorverlies?

Wanneer er gehoorverlies is, worden de hersencellen in de auditieve cortex (de hersenschors waar geluid wordt geanalyseerd) minder geactiveerd. De hersenen proberen zich hieraan aan te passen door zelf actiever te worden. Deze overactivatie kan waargenomen worden als geluid - dat is het tinnitusgeluid^[2].

Verschillende vormen van gehoorverlies die tinnitus veroorzaken:

• Ouderdomsslechthorendheid (presbyacusis)

  • Meer dan de helft van mensen boven 70 jaar heeft last van ouderdomsslechthorendheid^[1]

  • Door slijtage van de haarcellen in het binnenoor worden hoge tonen steeds slechter waargenomen^[3]

  • Ouderdomsslechthorendheid is een belangrijke oorzaak van tinnitus bij ouderen

• Lawaaitrauma

  • Plotselinge blootstelling aan zeer harde geluiden (explosies, vuurwerk)

  • Langdurige blootstelling aan harde geluiden op de werkplek

  • Concerten, festivals en luide muziek via koptelefoons
    

2. Blootstelling aan hard geluid Gehoorschade door lawaai is een belangrijke oorzaak van tinnitus, vooral bij jongeren^[1].

Gevaarlijke geluidsniveaus:

·       85 decibel of meer: Al risico op gehoorverlies na langdurige blootstelling^[4]

·       100 decibel: Typisch geluidsniveau bij concerten en festivals^[5]

·       110 decibel: Niveau in uitgaansgelegenheden^[6]

"Disco-tinnitus"

Na blootstelling aan harde muziek kunnen de haarcellen in het binnenoor overbelast raken, dat resulteert in tijdelijke slechthorendheid en tinnitus. Na een tijdje herstellen de haarcellen zich meestal, maar bij regelmatige blootstelling kan de tinnitus chronisch worden^[2].

3. Ooraandoeningen Oorontstekingen

• Middenoorontsteking: Kan leiden tot gehoorverlies en tinnitus^[7]

• Chronische middenoorontsteking: Gaat gepaard met oorafscheiding en gehoorverlies^[1]

• Buitenoorontsteking: Ontsteking van de huid in de gehoorgang
  

Verstopping van de gehoorgang

• Oorsmeer (cerumen) dat tegen het trommelvlies drukt^[1]

• Water in de gehoorgang

• Watjes of andere voorwerpen
  

Ziekte van Ménière

Dit is een aandoening van het binnenoor die gepaard gaat met:

• Aanvallen van duizeligheid

• Fluctuerend gehoorverlies

• Oorsuizen

• Vol gevoel in het oor^[8]
  

Otosclerose

Een aandoening waarbij de stijgbeugel (onderdeel van het oor) door abnormale botvorming niet meer goed functioneert, dat gehoorverlies tot gevolg heeft^[1].

4. Medicijnen (ototoxiciteit)

Meer dan 200 medicijnen kunnen tinnitus veroorzaken of verergeren^[9]. Deze zogenaamde ototoxische medicijnen bevatten chemische bestanddelen die het binnenoor kunnen beschadigen.

Belangrijkste ototoxische medicijngroepen:

Antibiotica

• Aminoglycosiden (gentamicine, streptomycine, netilmicine)^[10]

• Erythromycine^[11]

Chemotherapie

• Cisplatine, carboplatine^[10]

• Methotrexaat

Pijnstillers

• Acetylsalicylzuur (aspirine) in hoge dosis^[10]

• NSAID's (ibuprofen, naproxen)^[12]

Vocht afdrijvende middelen

• Furosemide^[10]

Anti-malariamedicatie

• Kinine en hydrokinine^[13]

Antidepressiva

• Sommige SSRI's (citalopram, sertraline)^[10]

Soms verdwijnt de tinnitus weer na het stoppen van de medicatie, maar soms kan de schade permanent zijn^[9].

5. Stress en mentale overbelasting Tinnitus kan gezien worden als een symptoom van mentale overbelasting die voortkomt uit aanhoudende overactiviteit van de hersenen^[14]. Stress werkt op verschillende manieren:

Stress als oorzaak

• Chronische stress kan het zenuwstelsel overprikkelen

• Dit beïnvloedt hoe de hersenen geluid verwerken

• Het auditieve systeem kan spontane geluiden gaan waarnemen^[15]

Vicieuze cirkel

Tinnitus kan zelf ook stress veroorzaken, dat de tinnitus weer kan verergeren. Mensen maken zich zorgen over:

• Of de tinnitus ooit weggaat

• Impact op werk en privéleven

• Verlies van stilte en rust^[16]

6. Hoofdtrauma en hersenletsel

Hersenschudding en hersenletsel kunnen tinnitus veroorzaken door:

• Beschadiging van de fijne structuren in het binnenoor

• Negatief effect op de verwerking van geluid in de hersenen

  
  

Tussen 34-50% van patiënten met hersenschudding krijgt gehoorklachten^[17]

7. Lichamelijke aandoeningen

Bloedvat- en hartaandoeningen

• Hoge bloeddruk

• Vernauwing van bloedvaten in het hoofd
  

Diabetes en stofwisselingsziekten

• Diabetes kan gehoorschade veroorzaken

• Schildklieraandoeningen
  

Nek-, kaak- en spierproblemen

• 4% van de tinnitus wordt veroorzaakt door kaak-, nek- of schouderklachten^[2]

• Tandenknarsen (bruxisme)

• Spierspanningen in nek en schouders
  

8. Andere oorzaken Tumoren

• Brughoektumor: Goedaardig gezwel aan de gehoor- en evenwichtszenuw^[18]

• Andere tumoren in het hoofd-halsgebied
  

Erfelijke factoren

• Genetische aanleg voor gehoorverlies

• Familiegeschiedenis van tinnitus

Plotselinge doofheid

Acute gehoorverlies aan één of beide oren, mogelijk veroorzaakt door:

• Virusinfectie

• Verminderde bloedstroom in het binnenoor^[1]

Risicofactoren

Bepaalde factoren kunnen het risico op tinnitus vergroten:

• Leeftijd: Risico neemt toe met de jaren

• Geslacht: Mannen hebben iets vaker last van tinnitus

• Beroep: Werk in lawaaierige omgeving

• Levensstijl: Roken, overmatig alcoholgebruik

• Slechte voeding: Teveel 'foute' vetten

• Medicijngebruik: Langdurig gebruik van risicogeneesmiddelen
  

Samenvatting

De oorzaken van tinnitus zijn zeer divers en vaak complex. Gehoorverlies staat als belangrijkste oorzaak op nummer één, gevolgd door lawaaitrauma, medicijnen, stress en verschillende medische aandoeningen. Omdat in de meeste van de gevallen geen duidelijke oorzaak kan worden aangetoond, is het belangrijk om bij aanhoudende tinnitus een KNO-arts te bezoeken om behandelbare oorzaken uit te sluiten.

Het goede nieuws is dat, hoewel tinnitus zelden volledig geneest, de meeste mensen kunnen leren omgaan met hun klachten en een goede levenskwaliteit kunnen behouden. In onze training ‘Trainen tegen tinnitus’ leer je meer over tinnitus en hoe je met de klachten kunt omgaan.

In het volgende artikel beantwoorden we de vraag: Is tinnitus te genezen of gaat het ooit over?

Bronnen

1. https://www.diakonessenhuis.nl/folders/oorsuizen-tinnitus       

2. https://www.vumc.nl/standaard-tonen-op-pagina/tinnitus-d.htm  

3. https://www.beterhoren.nl/ooraandoeningen/presbyacusis 

4. https://ronell.nl/actueel/drie-oorzaken-gehoorschade/ 

5. https://nl.wikipedia.org/wiki/Tinnitus 

6. https://gezondidee.mumc.nl/gezond-leven/daarom-moet-je-oppassen-voor-hard-geluid 

7. https://www.beterhoren.nl/ooraandoeningen/oorontsteking/middenoorontsteking 

8. https://www.kno.nl/patienten-informatie/duizeligheid/informatie-over-duizeligheid-en-ziektes/ziekte-van-meniere/ 

9. https://www.beterhoren.nl/ooraandoeningen/ototoxiciteit 

10. https://www.duearity.com/nl/kennis/feiten-over-tinnitus/verschillende-soorten-medicijnen-die-tinnitus-kunnen-veroorzaken/    

11. https://www.stichtinghoormij.nl/items/nl-nl/faq/voor-iedereen/welke-medicijnen-zijn-slecht-voor-tinnitus-bijwerkingen 

12. https://www.hoorzaken.nl/tinnitus/medicijnen-met-bijwerking-tinnitus-geneesmiddelen-met-oorzaak-tinnitus/ 

13. https://www.henw.org/system/files/download/1999_7_Article_07.pdf 

14. https://www.hseactueel.nl/psa/aanhoudende-stress-kan-tot-tinnitus-leiden/ 

15. https://www.horendgoed.nl/nieuws-achtergrond/de-relatie-tussen-stress-en-tinnitus/ 

16. https://www.hoorzaken.nl/nieuws/tinnitus-symptoom-mentale-overbelasting/ 

17. https://www.hoorzaken.nl/nieuws/hersenschudding-effect-gehoor-en-evenwicht-tinnitus-slechthorendheid/ 

18. https://www.knomc.nl/aandoeningen/brughoektumor/